AUTOSTRADA I DROGA EKSPRESOWA
ZASADY RUCHU DROGOWEGO - BEZPIECZNE ZACHOWANIA
od dnia 08.12.2013

Definicje - cytaty :
3) autostrada - drogę dwujezdniową, oznaczoną odpowiednimi znakami drogowymi, na której nie dopuszcza się ruchu poprzecznego, przeznaczoną tylko do ruchu pojazdów samochodowych, z wyłączeniem czterokołowca, które na równej, poziomej jezdni mogą rozwinąć prędkość co najmniej 40 km/h, w tym również w razie ciągnięcia przyczep;
4) droga ekspresowa - drogę dwu- lub jednojezdniową, oznaczoną odpowiednimi znakami drogowymi, na której skrzyżowania występują wyjątkowo, przeznaczoną tylko do ruchu pojazdów samochodowych, z wyłączeniem czterokołowca;

AKTUALNĄ wersję = obowiązującą = Prawa o ruchu drogowym znajdziesz tutaj:
"https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20220000988">ISAP - aktualne prawo o ruchu drogowym
Artykuł nie uwzględnia zmian wprowadzonych od 21.09.2022!!!

---

ZNAKI

Oznakowany początek i koniec autostrady.
  Tablice wskaźnikowe na autostradzie - są umieszczane w odległości 300 m, 200 m, 100 m przed pasem wyłączania.
Oznakowany początek i koniec drogi ekspresowej.
  Te drogi mogą być płatne - wtedy będą oznakowane tą tabliczką.

Znak A-7 "ustąp pierwszeństwa" będzie poprzedzał wjazd na autostradę lub drogę ekspresową.

---

WJAZD - SKRZYŻOWANIE

WJAZD może odbywać się poprzez pas włączania - wtedy zgodnie ze znakiem A-7 ustępujemy pierwszeństwa na całym skrzyżowaniu pojazdom zbliżającym się do nas drogą z pierwszeństwem przejazdu.Obszar tego skrzyżowania wyznacza linia krawędziowa P-7a (ciągła, której przekraczanie jest zabronione) i linia krawędziowa P-7b (przerywana, która umożliwia już zmianę pasa z ustępowaniem pierwszeństwa).
Pas rozbiegowy (włączania) może czasem łączyć się płynnie z pasem zjazdowym z drogi z pierwszeństwem - wtedy na całej ciągłości linii krawędziowej (oddziela inną jezdnię) ustępujemy pierwszeństwa kierującym zbliżającym się drogą z pierwszeństwem.
Linia krawędziowa może przechodzić w linię zwykłą przerywaną P-1 - od tego momentu kończy się skrzyżowanie a ewentualną zmianę pasa wykonuje się zgodnie z przepisami o zmianie pasa ruchu, czyli ustępujemy pierwszeństwa kierującym już będącym na pasie sąsiednim, lub zbliżającym się w to miejsce (tak aby nie spowodować u nich istotnej zmiany prędkości, zmiany pasa ruchu lub kierunku jazdy).

Pas włączania wykorzystujemy do rozpędzenia pojazdu do prędkości jadących obok pojazdów, szukamy luki między pojazdami, pokazujemy swój zamiar włączenia kierunkowskazem, obserwujemy zachowanie pojazdów, wjeżdżamy na równej prędkości - bliżej za tyłem pojazdu poprzedzającego.
Jadąc obok pasa włączania - czytelnie zostawiamy miejsce na zmianę pasa ruchu dla kierującego mającego taki zamiar wykonać.

ZJAZD - SKRZYŻOWANIE

ZJAZD z autostrady odbywa się poprzez pas wyłączania z ruchu.

- o odległości do początku pasa zjazdowego będziemy wcześniej poinformowani znakami F-14 - będzie to 300 m, 200m, 100m.

Jedziemy z pełną dotychczasową prędkością, swój zamiar pokazujemy kierunkowskazem i dopiero po zjechaniu na pas wyłączania rozpoczynamy zwalnianie, w zależności od sytuacji, do prędkości bezpiecznej.
Zjazd wykonujemy (zajmujemy pas) zaraz na początku pasa zjazdowego - w ten sposób nie utrudniamy już ruchu na autostradzie, nie będziemy zaskoczeni też jakimś "dzikim" wyprzedzaniem z niewłaściwej strony.
Opóźnienie zjazdu - to konieczność zastosowania przepisów o zmianie pasa ruchu i ustępowanie pierwszeństwa pojazdowi, który już na danym pasie jest!
Ta nasza dalsza prędkość będzie zależna od standardu i znaków nowej drogi.
Warto w tym miejscu wiedzieć o trudności utrzymania ograniczonej prędkości po dłuższej jeździe autostradą - potrzebna jest wówczas częstsza kontrola prędkościomierza, gdyż odczucie może być złudne!

PRZEJAZD obok obszaru włączania - wyłączania z ruchu na autostradzie czy też drodze ekspresowej to przejazd przez skrzyżowanie zgodnie z naszą definicją:

w jednym poziomie dróg mających jezdnię, ich połączenie lub rozwidlenie, łącznie z powierzchniami utworzonymi przez takie przecięcia, połączenia lub rozwidlenia;
 określenie to nie dotyczy przecięcia, połączenia lub rozwidlenia drogi twardej z drogą gruntową, z drogą stanowiącą dojazd do obiektu znajdującego się przy drodze lub z drogą wewnętrzną;"
A więc zachowanie tak jak na skrzyżowaniu, a więc szczególna ostrożność i zakaz wyprzedzania.
Kto tak dokładnie stosuje przepisy ?
- warto w tym momencie powstrzymać się od wyprzedzania,
- warto w czytelny sposób pozostawać za pojazdem zamierzającym włączyć się z pasa włączania aby mu to ułatwić,
- warto w dogodnej i nieraz logicznej sytuacji zmienić pas tak aby nie utrudniać możliwości wjazdu pojazdom z pasa włączania.

Przepisy dopuszczają wyprzedzanie pojazdu pokazującego kierunkowskazem zamiar zmiany kierunku jazdy w prawo z lewej strony i odwrotnie(nie zapisane bezpośrednio ale wynika logicznie z innych przepisów).
ZAUWAŻ jak ważne jest pokazywanie kierunkowskazu na skrzyżowaniu !

---

PRĘDKOŚĆ na autostradzie  stosujemy bezpieczną tzn taką aby w każdej chwili i sytuacji potrafić opanować pojazd.

Właściwym wyborem jest prędkość, która pozwoli się nam zatrzymać w polu naszego widzenia.
Maksymalnie dopuszczalna prędkość w Polsce dla samochodu osobowego to 140 km/h a dla pojazdu z przyczepą jest to 80 km/h.
Na drodze ekspresowej dwujezdniowej będzie to odpowiednio 120km/h i 80 km/h.
Na drodze ekspresowej jednojezdniowej będzie to 100 km/h i 80 km/h.
Autostrada jest przeznaczona dla pojazdów samochodowych, z wyłączeniem czterokołowca, które na równej, poziomej jezdni mogą rozwinąć prędkość co najmniej 40 km/h, w tym również w razie ciągnięcia przyczep.

Możliwość rozwijania większych prędkości niesie ze sobą niebezpieczeństwa:
1. Zwiększa się znacznie droga reakcji i droga hamowania a więc pozostaje mniej czasu do reagowania i zatrzymania po zauważeniu niebezpieczeństwa;
2. Skutki ewentualnej kolizji znacznie rosną wraz ze wzrostem posiadanej energii kinetycznej (m*v² /2);
3. W czasie odwrócenia uwagi od drogi pojazd przejedzie znacznie większy jej odcinek (jedna sekunda nieuwagi przy prędkości 140km/h oznacza przejazd odcinka 39m bez obserwacji);
4. Wraz ze wzrostem oporu powietrza przy prędkościach powyżej 90 km/h odczujemy znacząco większe zużycie paliwa;
5. Kierowcy innych pojazdów będą rozwijać prędkości czasem większe niż dopuszczalne - stosujemy przepis o nieutrudnianiu ruchu niezależnie od prędkości.
6. Autostrady, drogi ekspresowe powinny być zabezpieczone przed ruchem lokalnym i zwierzyną - nikt nam tu 100% gwarancji nie da.
7. Pojazdy używane dotychczas w mniej wymagających warunkach mogą podlegać awariom.

WYPRZEDZANIE przy poruszaniu się jezdnią jednokierunkową z wyznaczonymi pasami ruchu jest łatwiejsze niż na jezdniach dwukierunkowych.

Ale zachowanie przepisów i szczególna ostrożność jest nieodzowna.
Główne niebezpieczeństwa są związane z rozwijanymi prędkościami, oceną odległości i prędkości przy zmianie pasa ruchu, gorszym przyspieszaniem pojazdów przy wyższych prędkościach, wpływem oporów powietrza i bocznych podmuchów na zachowanie się samochodów.
Logiczny rozkład prędkości to czym wolniejsze pojazdy tym bardziej prawy pas ruchu.
Na drogach szybkiego ruchu też obowiązuje zasada poruszania się możliwie blisko prawej krawędzi jezdni.
Przepisy Konwencji Wiedeńskiej pozwalają pozostać podczas wyprzedzania na zajmowanym pasie ruchu o ile mamy bezpośredni zamiar wyprzedzać następny pojazd i nie utrudniamy ruchu pojazdom nadjeżdżającym z tyłu. W przeciwnym wypadku jesteśmy zobowiązani do zajmowania bardziej prawego pasa po wykonaniu wyprzedzania.

Nie wyprzedzamy z prawej strony na autostradach i drogach ekspresowych.
Nie można tutaj powoływać się na nasz przepis:
"10. Dopuszcza się wyprzedzanie z prawej strony na odcinku drogi z wyznaczonymi pasami ruchu, przy zachowaniu warunków określonych w ust. 1 i 7:
1) na jezdni jednokierunkowej;
2) na jezdni dwukierunkowej, jeżeli co najmniej dwa pasy ruchu na obszarze zabudowanym
lub trzy pasy ruchu poza obszarem zabudowanym przeznaczone są do jazdy w tym samym kierunku."
gdyż nie są to odcinki drogi, na których przepisy taką sytuację dopuszczają.
Gdyby było zezwolenie = przepis wyglądałby tak: Zezwala się na wyprzedzanie z prawej strony na drogach z wyznaczonymi pasami ruchu ...... itd - a tak nie jest.
Wyprzedzanie z prawej na tak dużych prędkościach jest karkołomnym pomysłem.
Pamiętajmy o art. 3, który zabrania podejmowania działań, które mogą być zagrożeniem bezpieczeństwa ruchu drogowego.
Trzeba wiedzieć, że taka czynność jest wyraźnie zabroniona w innych państwach a mandaty mogą dużo kosztować.
W Polsce nie możesz być zaskoczonym wyprzedzaniem z prawej strony! (istnieją inne interpretacje przepisów!!!)

ODLEGŁOŚĆ bezpieczna na drogach szybkiego ruchu musi być znacznie większa niż na pozostałych drogach.

Możemy ją określać w metrach lub sekundach.
Trzeba wiedzieć, że przyjmowany powszechnie odstęp 2 - 3 sekundowy w tych warunkach na pewno nie wystarczy.
Będzie on dobry przy założeniu, że poprzednik hamuje z tą samą intensywnością lub niższą niż my potrafimy uzyskać.
Aby mieć pełne bezpieczeństwo z przodu - odstęp powinien być większy od możliwej drogi zatrzymania pojazdu w danych warunkach.
Przykładowo droga hamowania z prędkości 140 km/h na drodze asfaltowej:
suchej/mokrej/śniegowej będzie wynosiła odpowiednio:
77 m/ 170 m/ 750 m, w czasie:
4s / 10s / 40s.
Do zatrzymania należy dodać do tego jeszcze drogę reakcji = ok. 50 m.
Wszystko pod warunkiem drogi poziomej, sprawnego pojazdu i sprawnego kierowcy :)
Więcej w tym temacie: O zatrzymaniu i hamowaniu.
Brak właściwego odstępu od poprzednika oraz jazda z prędkością większą niż możliwość zatrzymania w polu widzenia jest główną przyczyną powstawania karamboli.
Odstęp bezpieczny w innych państwach jest mierzony a niewłaściwy jest karany mandatami.

ZATOR drogowy też można spotkać na autostradzie.

Jedziemy wówczas z prędkością równą z innymi w bezpiecznej odległości.
Nie można zostawiać zbyt dużych odległości między pojazdami - jest to nie wykorzystanie miejsca na drodze, utrudnianie jazdy innym.
Przy zatrzymywaniu pozostajemy w odległości ok 2 m od poprzednika - wówczas w razie potrzeby zjechania z drogi (np. pojazd w akcji) możemy to czynić bez czekania na poprzednika.
Przy pasach włączania, wolno jadąc, możemy stosować zasadę "zamka błyskawicznego" pozwalając oczekującym na wjechanie.
Przy regulacji ruchu, przy zwężeniu zastosujemy się do poleceń osób kierujących ruchem, sygnałów świetlnych, znaków drogowych i zasad zamka.

Dojeżdżając do zakorkowanych i wolno jadących pojazdów powinno się ostrzegać, następne pojazdy jadące za nami, o sytuacji włączając światła awaryjne.

---

WYPADEK

Widząc lub podejrzewając wypadek należałoby w Polsce stosować przepisy o zachowaniu się takie jak na Zachodzie - czyli zjeżdżać na prawy bok drogi jednojezdniowej jednokierunkowej lub lewy (w zależności od sytuacji) z pozostawianiem środka jezdni na przejazd pojazdów ratunkowych.

Widząc też, taką sytuację, że pojazdy stoją po bokach - NIE wjeżdżamy w środek między nie. Taki postępek dyskwalifikuje kierowcę.

KARAMBOL tworzy się często w okresach pogorszonej widoczności.

Unikniemy wjechania w poprzedników gdy stosować będziemy prawidłowy odstęp od poprzedników (j.w.).
Ale na tym nie koniec, gdyż powstaje błyskawiczne zagrożenie z tyłu - stąd zatrzymujemy się z intensywnością zależną od sytuacji, dojeżdżamy maksymalnie do przodu po lewej lub prawej stronie za stojącymi pojazdami, pozostawiając środek na ratunek dla potrzebujących i służb ratunkowych.
Zatrzymując włączamy światła awaryjne. Niezwłocznie opuszczamy pojazd i uciekamy wraz z pasażerami poza barierki. Ostrzegamy o niebezpieczeństwie następnych jadących z tyłu czymkolwiek się da. Sygnały świetlne, dźwiękowe, trójkąty ostrzegawcze, kamizelki odblaskowe ...
Dobrze by było aby pojazdy jadące przeciwną jezdnią nie gapiły się :), nie zwalniały a ostrzegały zbliżających się do karambolu ciągłym sygnałem dźwiękowym!

---

AWARIA pojazdu na autostradzie.

Jak wiadomo zatrzymywanie się na autostradzie i drodze ekspresowej jest zabronione.
W przypadku awarii pojazdu włączamy światła awaryjne i zjeżdżamy maksymalnie na prawą stronę na pas awaryjny a przy jego braku staramy się dojechać do odpowiedniej, do tego celu przeznaczonej, zatoki.
Ustawiamy w odległości 100 m za pojazdem trójkąt ostrzegawczy.
Wzywamy pomoc drogową, gdyż holowanie pojazdu innym pojazdem na autostradzie jest zabronione.

MONOTONIA jazdy autostradą jest dla człowieka niebezpieczna.

Usypia ona bezpośrednio ale też usypia czujność, zachęca do odwracania uwagi od sytuacji na drodze, do zajmowania się nieadekwatnymi czynnościami.
Wtedy nasz czas reakcji w obliczu zagrożenia może być przerażająco wysoki.
Ratunkiem mogą być częste przerwy w podróży w połączeniu z rozruszaniem nieczynnych mięśni, dotlenianie (uchylanie szyby), zmiana temperatury wnętrza kabiny, przyjemna rozmowa, ulubiona muzyka, głośny śpiew itp :)

---

---

---