JAK USTĘPOWAĆ PIERWSZEŃSTWA?
autor inż. Stanisław Kwartnik - 2024

W Prawie o ruchu drogowym dokładnie określono nasze zachowanie w przypadkach ustępowania pierwszeństwa.
Postępowanie w przypadkach "posiadania pierwszeństwa" nie jest bezpośrednio określone i wynika z innych artykułów...
GENERALNA ZASADA: Z "pierwszeństwa" czyli możliwości dalszego poruszania się możemy korzystać TYLKO, gdy jest ono nam dawane!
W przeciwnej sytuacji mamy 100% BUUM ...

WAŻNE: Zasady ustępowania pierwszeństwa stosuje się nie tylko do postępujących zgodnie z przepisami ale też dla jadących, idących niezgodnie z przepisami!, pokazującym lub nie pokazującym różne zamiary!

WAŻNE: Zbliżając się do miejsc - punktów kolizyjnych nie wolno zakładać, że nikogo nie będzie!
Zawsze trzeba być przygotowanym na ustępowanie i dopiero po ocenie obecności, odległości, prędkości zbliżania obiektu w punkcie kolizyjnym można podjeżdżać do następnego punktu kolizyjnego.
Na jednym skrzyżowaniu może być wiele punktów kolizyjnych. Nie tylko z pojazdami - będą one też z pieszymi, rowerami itd.

WAŻNE: To, że nie widać, to nie znaczy, że zbliżającego się uczestnika ruchu drogowego nie ma!
Ostatni szczyt mody to taka organizacja ruchu by nie było widać zbliżającego się obiektu "z pierwszeństwem" (wyniesione ronda, tablice z serii U, niewłaściwe kąty skrzyżowań torów ruchu bez uwzględniania martwych stref pojazdów... ).
Będą to też naturalne przeszkody terenowe jak sezonowa roślinność, krzewy, drzewa, reklamy, budowle, inne pojazdy stojące i będące w ruchu...

Ustąpienie pierwszeństwa, to powstrzymywanie się od ruchu tak aby u pieszego nie spowodować przyspieszenia, zwolnienia kroku, zatrzymania w miejscach, w których przysługuje mu pierwszeństwo.
Będzie to powstrzymywanie się od ruchu tak aby u kierującego nie spowodować istotnej zmiany prędkości, zmiany pasa bądź kierunku jazdy.
Odpowiednio wczesne i czytelne powstrzymywanie jest optymalnym zachowaniem.

I.JAK USTĘPOWAĆ PIERWSZEŃSTWA PIESZEMU - PRZEPIS I PRAKTYKA:

1. PIESZY to osoba = człowiek:

"18) pieszy – osobę znajdującą się poza pojazdem na drodze i niewykonującą na 
niej robót lub czynności przewidzianych odrębnymi przepisami; 
za pieszego uważa się również osobę prowadzącą, ciągnącą lub pchającą rower, 
motorower, motocykl, hulajnogÄ™ elektrycznÄ…, urzÄ…dzenie transportu 
osobistego, urządzenie wspomagające ruch, wózek dziecięcy, podręczny lub 
inwalidzki, osobę poruszającą się w wózku inwalidzkim, a także dziecko 
w wieku do 10 lat kierujące rowerem pod opieką osoby dorosłej;"

2. MIEJSCA I SYTUACJE:

- "11) przejście dla pieszych – powierzchnię jezdni, drogi dla rowerów lub 
torowiska, przeznaczoną do przekraczania tych części drogi przez 
pieszych, oznaczonÄ… odpowiednimi znakami drogowymi;" 

Art. 26. 1. Kierujący pojazdem, zbliżając się do przejścia dla pieszych, jest 
obowiązany zachować szczególną ostrożność, zmniejszyć prędkość tak, aby nie 
narazić na niebezpieczeństwo pieszego znajdującego się na tym przejściu albo na 
nie wchodzącego i ustąpić pierwszeństwa pieszemu znajdującemu się na tym 
przejściu albo wchodzącemu na to przejście, z zastrzeżeniem ust. 1a. 
1a. Kierujący tramwajem, zbliżając się do przejścia dla pieszych, jest 
obowiązany zachować szczególną ostrożność, zmniejszyć prędkość tak, aby nie 
narazić na niebezpieczeństwo pieszego znajdującego się na tym przejściu i ustąpić 
pierwszeństwa pieszemu znajdującemu się na tym przejściu.

23) ustąpienie pierwszeństwa – powstrzymanie się od ruchu, jeżeli ruch mógłby 
zmusić kierującego do zmiany kierunku lub pasa ruchu albo istotnej zmiany 
prędkości, pieszego – do zatrzymania się, zwolnienia lub przyspieszenia 
kroku, a osobę poruszającą się przy użyciu urządzenia wspomagającego ruch – do zatrzymania się, zmiany kierunku albo istotnej zmiany prędkości; 

Ustąpimy pierwszeństwa pieszemu wchodzącemu i będącemu na przejściu dla pieszych ale również pieszym:
- idącym chodnikiem, drogą dla pieszych, drogą dla pieszych i rowerów.
- na jezdni drogi poprzecznej przy wjeżdżaniu na nią;
- na jezdni dróg w strefach zamieszkania;
- na placach bez wyznaczonych miejsc dla pieszych;
- na jezdni dróg przy braku właściwego pobocza, przy braku dróg lokalnych...

3. Zbliżając się do przejść dla pieszych należy zmniejszyć prędkość tak, aby nie narazić pieszego będącego na i zbliżającego się, na niebezpieczeństwo;
Należy zachować zwykłą ostrożność, szczególną ostrożność zawsze a ograniczone zaufanie w przypadkach szczególnych.
Praktycznie to pilna uwaga, zmniejszenie prędkości, redukcja do niższego biegu (czas i szansa na właściwą reakcję jest większa niż na zbyt wysokim biegu),prawa noga nad hamulcem (skrócenie czasu reakcji o 0.2 s), lewa noga nad sprzęgłem, "kukanie poza martwymi strefami widoczności", ...
Pilna obserwacja zachowań innych współuczestników ruchu z gotowością do zgodnego współdziałania.
Ustępujemy pierwszeństwa pieszemu na przejściu oraz pieszemu wchodzącemu na przejście z lewej strony, z prawej strony.
NIE ZACHĘCAMY PIESZEGO STOJĄCEGO NA CHODNIKU DO WEJŚCIA POD INNY JADĄCY POJAZD!(czyn zabroniony art.3 PoRD)
Dajemy większą szansę pieszemu działając zgodnie z przepisami Konwencji Wiedeńskiej tj. zostawiając przejście z wolnymi odległościami 5m przed i za przejściem.

Pamiętaj o art.26:

7. W razie przechodzenia przez jezdnię osoby niepełnosprawnej, używającej 
specjalnego znaku, lub osoby o widocznej ograniczonej sprawności ruchowej, 
kierujący jest obowiązany zatrzymać pojazd w celu umożliwienia jej przejścia.

II.JAK USTĘPOWAĆ PIERWSZEŃSTWA KIERUJĄCEMU - PRZEPIS I PRAKTYKA:

Art. 25. 1. Kierujący pojazdem, zbliżając się do skrzyżowania, jest 
obowiązany zachować szczególną ostrożność i ustąpić pierwszeństwa pojazdowi nadjeżdżającemu z prawej strony, a jeżeli skręca w lewo – także jadącemu 
z kierunku przeciwnego na wprost lub skręcającemu w prawo. 
2. Przepisu ust. 1 nie stosuje się do pojazdu szynowego, który ma pierwszeństwo 
w stosunku do innych pojazdów, bez względu na to, z której strony nadjeżdża. 
3. Przepisy ust. 1 i 2 stosuje się również w razie przecinania się kierunków 
ruchu poza skrzyżowaniem.
4. KierujÄ…cemu pojazdem zabrania siÄ™: 
1)  wjeżdżania na skrzyżowanie, jeżeli na skrzyżowaniu lub za nim nie ma 
miejsca do kontynuowania jazdy;
2) rozdzielania kolumny pieszych.

20) kierujący – osobę, która kieruje pojazdem lub zespołem pojazdów, a także osobę, 
która prowadzi kolumnę pieszych, jedzie wierzchem albo pędzi zwierzęta pojedynczo lub w stadzie; 
21) kierowca – osobę uprawnioną do kierowania pojazdem silnikowym lub motorowerem;

Ustępowanie pierwszeństwa wiąże się każdorazowo z oceną odległości i prędkości zbliżających się pieszych, pojazdów.
Każdy punkt kolizji, w kolejnosci występowania, wymaga tego działania.
Wtedy jazda wolna (powstrzymywanie się) z pilną obserwacją i gotowością zatrzymania.
Dopiero 100% pozytywna ocena poszczególnych punktów kolizyjnych daje możliwość 100% przyspieszenia przy opuszczaniu skrzyżowania.

1. Włączanie się do ruchu - w tych sytuacjach ustępujemy pierwszeństwa wszystkim zbliżającym się uczestnikom ruchu drogowego.
Ważne - nie tylko kierującym pojazdami ale również pieszym, rowerzystom, osobom poruszających się przy pomocy urządzeń wspomagających ruch (hulajnogi mechaniczne,deskorolki, wrotki...)...
To będą wyjazdy po zatrzymaniu z własnej potrzeby i wyjazdy m.in. ze stref zamieszkania, z dróg wewnętrznych, ze stref ruchu, od nieruchomości, jej dojazdu ...
2. Sytuacje równorzędne - to nie tylko skrzyżowania oznakowane znakiem A-5.
Wtedy ustępować pierwszeństwa będziemy pojazdom zbliżającym się z prawej strony.
Będziemy pamiętać o zakazie wjazdu na skrzyżowanie (tu obszar przecięcia torów ruchu) przy braku miejsca do kontynuacji jazdy.
Nie wierzymy pojazdowi z lewej, że zna przepisy i ustąpi nam pierwszeństwa!
Dopiero gdy to czyni (powstrzymuje się(?), zatrzymuje się i stoi)- możemy korzystać z możliwości jazdy.
3. Wyjazd z drogi podporzÄ…dkowanej oznakowanej znakiem USTÄ„P
To w większości przypadków II bieg, dopasowanie prędkości do sytuacji, wjazd blisko za przejeżdżającym pojazdem i przyśpieszenie do prędkości poruszających się tą drogą pojazdów (potrzebna dynamika).
4. Wyjazd z drogi podporzÄ…dkowanej oznakowanej znakiem STOP
To unieruchomienie pojazdu przed linią obowiązkowego zatrzymania (lub w miejscu o dobrej widoczności bez wjechania na jezdnię drogi poprzecznej), 1 sekunda nieruchomo, wjazd blisko za przejeżdżającym pojazdem i przyśpieszenie do prędkości poruszających się tą drogą pojazdów (potrzebna dynamika).

WAŻNE: Każdorazowo ocena odległości i prędkości zbliżających się pojazdów.
Podjęcie decyzji i wykonanie - tu warto zauważyć dwie sytuacje.
Jeśli tylko przecinamy tor ruchu pojazdu zbliżającego się drogą z pierwszeństwem - tego czasu i miejsca może byc mniej w porównaniu do wjazdu na tor ruchu pojazdu poruszajacego się z pierwszeństwem.
Wtedy musimy brać pod uwagę możliwości przyspieszenia nasze i naszego pojazdu wg prędkości zbliżającego się pojazdu.
A prędkości tego jadącego z pierwszeństwem mogą być różne: 20, 50, 90, 120, 140, 160 ...km/h.
Gdy jesteśmy sami na drodze, to nasze zachowanie nie ma znaczenia.
Gdy jesteśmy w gęstym ruchu musimy dopasować się do ogółu.
Zasady jazdy energooszczędnej w takich sytuacjach nie będą miały zastosowania - potrzebna będzie dynamika z wykorzystaniem max obrotów silnika(2x2600?)!
Spowodowanie istotnej zmiany prędkości u zbliżających się pojazdów drogą z pierwszeństwem będzie nieustąpieniem pierwszeństwa.

PAMIĘTAJ: Zasady szczególnej ostrożności dotyczą tych co mają pierwszeństwo i tych co go nie mają. ..........

---

Sprawdzenie wiedzy:
30.06.2025 1.Komu ustępujesz pierwszeństwa na skrzyżowaniu równorzędnym?
30.06.2025 2.Komu ustępujesz pierwszeństwa przy znaku USTĄP?
30.06.2025 3.Komu ustępujesz pierwszeństwa na skrzyżowaniu "łamanym"?
30.06.2025 4.Komu ustępujesz pierwszeństwa na skrzyżowaniu "łamanym2"?
30.06.2025 5.Komu ustępujesz pierwszeństwa przy sygnale zielonym?
12.07.2025 6.Komu ustępujesz pierwszeństwa na rondzie?
12.07.2025 Rozwiązanie zadań z ustępowania pierwszeństwa

---

---

---