TRENING UMYSŁU, CIAŁA, PROCEDURY RUCHU DROGOWEGO
autor: inż. Stanisław Kwartnik

I.Ćwiczenia przed kursem i podczas kursu nauki jazdy:

Zapisując się na kurs nauki jazdy,
decydując się na uczestnictwo w ruchu drogowym jako kierowca trzeba mieć lub wyćwiczyć odpowiednią sprawność fizyczną i umysłową.
Niektóre umiejętności można i należy ćwiczyć przed i w czasie trwania kursu.
W ten sposób dobrze się przygotujesz do bezpiecznego uczestnictwa w ruchu drogowym i łatwiej zdasz egzamin na prawo jazdy.


Zasadnicze:
Orientacja lewa strona - prawa strona;
Jazda po łuku - orientacja: strona wewnętrzna - strona zewnętrzna;
Ruch jednej ręki przy bezruchu drugiej;
Obrót gałek ocznych, głowy, tułowia przy nieruchomych rękach na kierownicy;
Delikatność dotyku i dozowanie siły nacisku wg potrzeb dla poszczególnych rąk i nóg;
Rozmowa z pasażerem (instruktorem, egzaminatorem) bez odwracania głowy od obserwacji aktualnego kierunku jazdy;

1.Ćwiczenia dla oczu, głowy, tułowia:
- obserwacja w lusterkach z porównaniem obrazów;
- obserwacja z lewej ze skrętem gałki ocznej, głowy, tułowia w lewo;
- obserwacja z prawej, w tył przez prawe ramię ze skrętem gałki ocznej, głowy, tułowia w prawo;
- obserwacja "martwych stref"- np. poza słupkami przednimi, lusterkami z wychylaniem tułowia w przód ("kuku" :));
Te czynności ćwicz bez zmian położenia rąk na kierownicy i bez pokręcania nią.
Ćwicz szybkość obserwacji istotnych dla ruchu sytuacji i zdarzeń, zapamiętywania, analizowania podczas obserwacji innego obrazu.

2.Ćwiczenia dla rąk:
- trzymanie kierownicy przy jeździe na wprost, przy skręcaniu;
- przesuwanie lewej ręki bez pokręcania kierownicy, przesuwanie prawej ręki bez pokręcania;
- odpowiednio przesuwanie rąk z pokręcaniem;
- pokręcanie kierownicy z tzw przekładaniem rąk (przechwytem);

3.Ćwiczenie jazdy z trzymaniem kierownicy lewą ręką:
- lewa ręka utrzymuje tor jazdy a prawa np. zmienia biegi, włącza radio, dmuchawę, zmienia kierunek nawiewu;

4.Ćwiczenie jazdy z trzymaniem kierownicy prawą ręką:
- prawa ręka utrzymuje tor jazdy a lewa np. zamyka, otwiera szybę drzwi;

5.Ćwiczenia dla palców rąk:
- obsługa kierunkowskazów, zmiana świateł, włączanie spryskiwacza szyb, obsługa wycieraczek;
Wszytko to bez odrywania rąk od kierownicy;

6.Ćwiczenia dla lewej nogi:
- wciskanie do oporu sprzęgła;
- utrzymywanie w miejscu "jak bierze";
- całkowite zwalnianie;
- oparcie nogi na podłodze, spoczniku;
- noga nad sprzęgłem przy obowiązku szczególnej ostrożności;

7.Ćwiczenia dla prawej nogi:
- przenoszenie nogi nad hamulec (przy obowiązku szczególnej ostrożności i w sytuacji zagrożenia) - gaz - hamulec - gaz - hamulec;
- delikatność i wyczucie naciskania;

8.Ćwiczenie obu nóg:
- zatrzymanie z małej prędkości: + sprzęgło + hamulec;
- zatrzymanie z dużej prędkości: + hamulec +sprzęgło + hamulec;
- ruszanie - utrzymanie sprzęgła z lekkim gazem;
- zmiana biegów: +sprzęgło - noga z gazu + zmiana biegu - zwolnienie sprzęgła + gaz;
- zwolnienie: - noga z gazu (hamowanie silnikiem) + przyhamowanie + gaz;

Po wyćwiczeniu pojedynczych elementów przejdź do łączenia poszczególnych czynności aby w rezultacie uzyskać sprawność ich łącznego i czasem jednoczesnego wykonywania.

---

SCHEMATY DZIAŁAŃ - HASŁA

1.Przygotowanie do jazdy:
- stan opon, czystość szyb i świateł,
- ustawienie fotela, zagłówka,
- lusterka,
- pasy bezpieczeństwa,
- hamulec nożny, ręczny,
- sprawdzenie zamknięcia drzwi, zapięcia pasów pasażerów;
2.Uruchomienie silnika:
-wciśnij sprzęgło, kluczyk - od oporu z lewej - zapłon - kontrolki - rozrusznik do 5 sekund , kluczyk zwolnić jak zapalił.
-jak nie zapalił to ponowna próba po 30 s - zawsze od oporu kluczyka z lewej.
3.Ruszanie:
-obserwacja z upewnieniem się o możliwości jazdy,
-sygnalizacja przy zmianie kierunku lub pasa ruchu,
-sprzęgło, I lub wsteczny bieg,
-trzymanie sprzęgła w miejscu jak zaczyna "brać" z  lekkim gazem,
-zwolnienie hamulca ręcznego,
-całkowite zwolnienie sprzęgła i ewentualnie gaz....
4.Przyśpieszanie i ćwiczenie zmiany biegów: - po ruszeniu - gaz, 2 - 5 m jazdy na I biegu,
- sprzęgło , noga z gazu, bieg z I na II- zwolnienie sprzęgła , gaz do 20 - 40 km/h,
- sprzęgło, noga z gazu bieg z II na III,- zwolnienie sprzęgła, gaz do 40 - 70 km/h,
- sprzęgło, noga z gazu, bieg z III na IV,- zwolnienie sprzęgła, gaz do dopuszczalnej i bezpiecznej prędkości.

Na egzaminie: "w zakresie prawa jazdy kategorii B i B+E osoba egzaminowana powinna dokonywać zmiany biegu na wyższy w momencie kiedy silnik osiągnie od 1800 do 2600 obrotów na minutę, a pierwsze cztery biegi powinny być włączone zanim pojazd osiągnie 50 km/h;"

Moim zdaniem:
- w sytuacji zagrożenia ważniejszy jest niższy bieg - ułatwi nie tylko hamowanie, da też możliwość ratunku poprzez przyśpieszenie.
- na skrzyżowaniu ważniejsze jest czytelne zachowanie, dopasowanie dynamiki działań do sytuacji na drodze niż zasady energooszczędności.

5.Zwalnianie:
- noga z gazu /hamowanie silnikiem/,
- noga z gazu + hamulec nożny /hamowanie silnikiem i hamulcem zasadniczym.
6.Redukowanie biegu stosownie do prędkości:
- poniżej 55 do 30 km/h - III bieg,
- poniżej 30 do 10 km/h - II bieg,
- poniżej 10 km/h - I bieg.
- Redukcja podczas jazdy pod górę - przy zwalnianiu sprzęgła dodaj gazu.
- Redukcja ze zwalnianiem (hamowanie silnikiem)- trzymaj hamulec, sprzęgło po zmianie biegu na niższy przytrzymaj w miejscu jak "bierze" - nastąpi łagodne włączenie hamowania silnikiem.
7.Zatrzymywanie:
- z małej prędkości : + sprzęgło + hamulec nożny,
- z dużej prędkości : + hamulec + sprzęgło + hamulec cd.
8.Hamowanie awaryjne: SPRZĘGŁO i HAMULEC!
- wtedy po awaryjnym zatrzymaniu jest możliwość szybkiego podjechania pojazdem w lepsze miejsce postoju,
- wtedy droga hamowania jest krótsza (nie zużywa się energii hamowania na "gaszenie" silnika),
- wtedy pomyłka gaz-hamulec nie niesie śmiertelnego zagrożenia!
Ten odruch należy wypracować.

---

---

DOJAZD DO SKRZYŻOWANIA DROGĄ OZNAKOWANĄ ZNAKIEM "STOP"

1.Zająć odpowiedni pas ruchu.
Jeśli jest konieczność zmiany pasa ruchu:
- sprawdzić, czy jest to możliwe do wykonania,
- pokazać kierunkowskazem - ZAWCZASU I WYRAŹNIE,
- jeszcze raz sprawdzić, ustępując pierwszeństwa dokonać zmiany.

W przypadku, gdy - pasy są oznakowane - zająć pas zgodnie z oznakowaniem.
Pasy nie oznakowane: skręcając w prawo zająć pas prawy i poruszać się w równej odległości od prawego krawężnika lub linii krawędziowej.
Skręcając w lewo z drogi dwukierunkowej:
- zająć pas bliższy osi jezdni, jednak osi nie przekraczać (odstęp 0,2 m),
- prostopadle do osi drogi poprzecznej (wtedy jest najlepsza widoczność + miejsce dla zjeżdżających z drogi z pierwszeństwem),
- koła na wprost (uderzający z tyłu pojazd nie wepchnie Cię pod jadący z przeciwka pojazd - przy ustępowaniu pierwszeństwa zbliżającym się z naprzeciwka).
Skręcając w lewo z drogi jednokierunkowej zająć lewy pas lub w sytuacji nie oznakowanej poruszać się równolegle do lewego krawężnika ( odstęp 0,3 m).
2.Obserwacja skrzyżowania przy dojeżdżaniu i podczas zatrzymania.
3.Znak "STOP" oznacza obowiązkowe unieruchomienie (tzn min. 1 sekunda nieruchomo) przed wyjechaniem na drogę z pierwszeństwem.
Zatrzymać się można z każdego biegu:
-zdjąć nogę z pedału gazu,
-naciskać hamulec, aby stopniowo zmniejszać szybkość,
-zatrzymać przed linią zatrzymania (wciskając sprzęgło + hamulec), a jeśli jej nie ma to w miejscu o dobrej widoczności bez wjeżdżania na drogę z pierwszeństwem,
-przełączyć bieg na I i po ustąpieniu pierwszeństwa ruszać niezwłocznie za zderzakiem ostatniego przejeżdżającego pojazdu.

Ćwicz na Interaktywnym skrzyżowaniu

---

DOJAZD DO SKRZYŻOWANIA DROGĄ OZNAKOWANĄ ZNAKIEM: "USTĄP PIERWSZEŃSTWA"

i w podobnych sytuacjach, kiedy trzeba ustąpić pierwszeństwa:
1.Zająć odpowiedni pas ruchu z obserwacją skrzyżowania jw.
2.Znak "USTĄP PIERWSZEŃSTWA" ostrzega o skrzyżowaniu, torowisku, miejscu przecięcia się kierunków ruchu z drogą (torowiskiem) z pierwszeństwem:
-zdjąć nogę z gazu - włączy się hamowanie silnikiem,
-nacisnąć hamulec, aby wytracić prędkość do 20 - 30 km/h,
-trzymać hamulec, wcisnąć sprzęgło i włączyć II bieg,
-zwolnić sprzęgło przytrzymując w miejscu "brania" ( unikniemy szarpnięcia przy włączeniu istotnego hamowania silnikiem na II biegu),
-zbliżyć się do linii warunkowego zatrzymania obserwując drogę z pierwszeństwem przejazdu, odległość i prędkość zbliżających się pojazdów,
-po uzyskaniu pewności, że droga jest wolna - jechać dalej,
-jeśli trzeba ustąpić pierwszeństwa lub brak dostatecznej widoczności i pewności zwolnić jeszcze bardziej, zredukować do I biegu lub zatrzymać się przed linią warunkowego zatrzymania, naciskając sprzęgło i hamulec.

Przy jednoczesnym zbliżaniu się z pojazdem "na pierwszeństwie" - czytelnym ustępowaniem będzie pokazanie i powstrzymywanie się od ruchu już 5 m przed miejscem kolizyjnym (zalecenia Konwencji Wiedeńskiej).

Zwracam uwagę na błąd systemowy:
w Polsce linie warunkowego zatrzymania maluje się w miejscu linii krawędziowej!!!
W takich sytuacjach jednoczesne zbliżanie pojazdów do miejsca możliwej kolizji jest wysoce nieczytelne a pomyłka w ocenie zachowania jest 100% kolizją lub wypadkiem.

Ćwicz na interaktywnym skrzyżowaniu

---

DOJAZD DO SKRZYŻOWANIA BEZ ZNAKÓW:
W sytuacji równorzędnej ustępujemy pierwszeństwa
kierującemu zbliżającemu się z prawej strony do skrzyżowania.

W tej sytuacji bardzo ważne jest czytelne zachowanie przy zbliżaniu:
- Już ok. 30 m przed miejscem kolizyjnym wyraźnie zmniejszamy prędkość pokazując tym samym zamiar ustępowania pierwszeństwa, pokazujemy zamiar zatrzymania się już 5 m przed miejscem kolizyjnym. Nasze zachowanie nie może spowodować istotnej zmiany prędkości, zmiany pasa bądź kierunku jazdy u kierującego z pierwszeństwem.
Jak postępować przy wadliwej organizacji ruchu?
- w sytuacji braku widoczności pojazdu posiadającego pierwszeństwo zbliżamy się bardzo wolno do miejsca kolizyjnego, sprzęgło wciśnięte a noga prawa nad hamulcem aby niezwłocznie zareagować po zobaczeniu pojazdu, a gdy zobaczymy go dopiero będąc w miejscu kolizyjnym należy zatrzymać się gdy jest miejsce do przejazdu lub niezwłocznie opuścić to miejsce.
- w sytuacji braku wiedzy o rodzaju skrzyżowania lepiej zakładać wariant najdalej idący czyli ustępować pierwszeństwa kierującemu zbliżającemu się z prawej strony a dalsze kroki podejmować wg zachowania drugiego kierującego.

Jak korzystać z pierwszeństwa ?
Każde skrzyżowanie wymaga od nas zachowania szczególnej ostrożności, nie możemy zaniechać zwalniania, hamowania, omijania, zatrzymywania się gdy powstaje taka potrzeba. Nigdy nie ufamy kierującemu zbliżającemu się z lewej strony a zwłaszcza jadącemu prosto (przepisy nam życia nie wrócą!).

Warto zapamiętać, że
z pierwszeństwa możemy skorzystać tylko wtedy, gdy drugi człowiek (NIE ustawa, NIE polityk...) go nam daje.
W przeciwnym razie mamy 100% kolizję lub wypadek.

Warto wiedzieć, że 80% ludzi jadących prosto, w sytuacji równorzędnej, nie ustępuje pierwszeństwa tym z prawej strony!

Ćwicz na interaktywnym skrzyżowaniu

---

Nauka Jazdy Wadowice to filmy tras szkoleniowych w Wadowicach - to łączenie teorii z praktyką;

Przykładowe trasy egzaminacyjne

Egzaminowanie na kat.B prawa jazdy
Program szkolenia na prawo jazdy kat.B

---

---

---