SKRZYŻOWANIE
NAZEWNICTWO, ZASADY POSTĘPOWANIA
inż. Stanisław Kwartnik

USTAWA z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym

i Ustawą z dnia 22 lipca 2010 r.

o zmianie ustawy - Prawo o ruchu drogowym oraz niektórych innych ustaw

(Dz. U. Nr 152 poz. 1018 z dnia 20 sierpnia 2010 r.) Art.2.

" 10) skrzyżowanie - przecięcie się w jednym poziomie dróg mających jezdnię, ich połączenie lub rozwidlenie, łącznie z powierzchniami utworzonymi przez takie przecięcia, połączenia lub rozwidlenia; określenie to nie dotyczy przecięcia, połączenia lub rozwidlenia drogi twardej z drogą gruntową, z drogą stanowiącą dojazd do obiektu znajdującego się przy drodze lub z drogą wewnętrzną;"

UWAGA zmiana definicji pojęć w PoRD od 21.09.2022

Określenie to nie wystarcza do określenia zasad zachowania się na bardziej rozbudowanych skrzyżowaniach dróg.
Jest też niezgodne z definicją zawartą w Konwencji Wiedeńskiej:
"h)określenie "skrzyżowanie" oznacza każde przecięcie się dróg na jednym poziomie, ich połączenie lub rozwidlenie, łącznie z placami utworzonymi przez takie przecięcia, połączenia lub rozwidlenia;"
(h) "Intersection" means any level crossroad, junction or fork, including the open areas formed by
such crossroads, junctions or forks;
Tą definicję można też tłumaczyć, wg synonimów słowa "road",
na przecięcia nie tylko dróg ale również jezdni, ulic, szos, traktów, chodników ... (?)

Moim zdaniem, wg aktualnego rozwoju infrastruktury, skrzyżowania to też przecięcia, połączenia, rozwidlenie jezdni, pasów ruchu, torów jazdy, strumieni ruchu itd (?)?
Ponieważ na skrzyżowaniu dróg może dochodzić do skrzyżowania ich jezdni, pasów ruchu, torów jazdy - używanie dokładnych określeń jest podstawą wzajemnego porozumiewania się.
Te miejsca są tożsame tylko na zwykłym (nieskanalizowanym) skrzyżowaniu dróg.

W ustawach określających ruch drogowy (projektowanie, budowanie, użytkowanie) brak wspólnej terminologii może prowadzić do katastrofalnych rezultatów.
Niektóre pojęcia są określone w różnych ustawach - to za mało.

W ustawie nr 220 znajdziemy:
SZCZEGÓŁOWE WARUNKI TECHNICZNE DLA SYGNAŁÓW DROGOWYCH
I WARUNKI ICH UMIESZCZANIA NA DROGACH
"2. 1. Pojęcia ogólne
Obszar skrzyżowania - obszar obejmujący wspólną część dróg danego skrzyżowania, ograniczony wyznaczonymi lub domniemanymi liniami zatrzymania oraz ich przedłużeniami (rys. 2. 1. 1).
Strumień ruchu - zbiór uczestników ruchu tego samego rodzaju, którzy przekraczają obszar skrzyżowania w określonym kierunku pomiędzy punktami: początkowym i końcowym przemieszczenia.
Tor jazdy strumienia - umowna linia w obszarze skrzyżowania, wzdłuż której uczestnicy ruchu tworzący dany strumień przekraczają skrzyżowanie (rys. 2. 1. 2).
Punkt kolizji - punkt leżący w obszarze skrzyżowania, w którym następuje przecięcie lub połączenie torów jazdy co najmniej dwóch strumieni (rys. 2. 1. 2).
Strumienie kolizyjne - para strumieni ruchu, których tory jazdy przecinają się lub łączą, wyznaczając punkt kolizji."

W ROZPORZĄDZENIU MINISTRA TRANSPORTU I GOSPODARKI MORSKIEJ
z dnia 2 marca 1999 r.
w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie.
(Dz. U. Nr 43, poz. 430) Rozdział 13 :
"Skrzyżowania i zjazdy
§ 55. 1. W celu określenia wymagań technicznych i użytkowych wprowadza się następujący podział skrzyżowań i zjazdów:
1) skrzyżowanie zwykłe - nie zawiera na żadnym wlocie wyspy dzielącej kierunki ruchu lub środkowego pasa dzielącego,
2) skrzyżowanie skanalizowane - zawiera co najmniej na jednym wlocie wyspę dzielącą lub środkowy pas dzielący; do skrzyżowań skanalizowanych zalicza się także ronda,
3) zjazd publiczny - określony przez zarządcę drogi jako zjazd co najmniej do jednego obiektu, w którym jest prowadzona działalność gospodarcza, a w szczególności do stacji paliw, obiektu gastronomicznego, hotelowego, przemysłowego, handlowego lub magazynowego,
4) zjazd indywidualny - określony przez zarządcę drogi jako zjazd do jednego lub kilku obiektów użytkowanych indywidualnie."

...

Czy w tej sytuacji skrzyżowań dróg skanalizowanych nie powinno się uważać za zespół skrzyżowań torów ruchu?
Moim zdaniem - tak. Na każdym takim przecięciu torów ruchu pojazdów należałoby stosować zasady określone w przepisach.
Już teraz można tak czynić ponieważ np. zasady ustępowania pierwszeństwa dotyczą skrzyżowań i innych miejsc przecinania się kierunków ruchu poza skrzyżowaniem - czyli dotyczą wszystkich miejsc kolizyjnych?!

Krążą w internecie sytuacje skrzyżowań skanalizowanych - gdzie rozkład przekonania o pierwszeństwie rozkłada się 50 na 50% dla przeciwnych pojazdów w kolizyjnej sytuacji!
Nie można dłużej tolerować istnienia takiego stanu rzeczy.

Sprawa ujednolicenia nazewnictwa i interpretacji sytuacji wymaga pilnych działań ze strony organów do tego powołanych.

I.Nazewnictwo-propozycja:

1. SKRZYŻOWANIE TORÓW RUCHU - każde możliwe miejsce kolizyjnego spotkania się pojazdów (odpowiednie słowu intersection w Konwencji Wiedeńskiej = każde przecięcie się dróg na jednym poziomie, ich połączenie lub rozwidlenie, łącznie z placami utworzonymi przez takie przecięcia, połączenia lub rozwidlenia).

2. OBRĘB SKRZYŻOWANIA DRÓG - obszar skrzyżowania obejmujący drogi dolotowe i wylotowe wg znaków linii ciągłych P-2(pojedyncza), P-4(podwójna) ,P7b(krawędziowa) a przy ich braku do 10 m od wyjścia łuku w prostą lub 10 m od przejścia dla pieszych czy też przejazdu dla rowerów tzn odpowiednio wg obowiązującego zakazu zatrzymywania i postoju.

3. POZIOMY OBSZAR WIDOCZNOŚCI - teren skrzyżowania dróg wraz z przyległymi terenami wyznaczony możliwą drogą zatrzymania pojazdu wg opóźnienia 4 m/s² i normatywną prędkością na skrzyżowaniu 30, 50, 70, 90 km/h czyli odpowiednio 25, 50, 80, 120 m.
Zapewnienie bezpieczeństwa - to dbałość o trójkąty widoczności. To ustawowe uregulowanie odpowiedzialności i sposobu zagospodarowania przestrzennego tego obszaru.

4. PIONOWY OBSZAR WIDOCZNOŚCI - możliwość wzajemnej widoczności uwzględniającą konfigurację terenu i normalną wysokość obserwacji przez kierującego w zakresie 0,8 m do 2,2 m.
Zapewnienie bezpieczeństwa - to dbałość o ten obszar aby nie było tam ograniczających widoczność elementów jak reklam, barier, znaków drogowych ...

5. ZAJĘCIE PASA - to wjazd na powstające nowe pasy ruchu, to zajmowanie zgodnych z przepisami pasów za skrzyżowaniem torów ruchu. Przykładowo:
Jedziemy prosto jednym pasem i przybywa nam pas (prawy, bądź lewy) - jeżeli od razu na niego wjeżdżamy - powiemy, że go zajmujemy.
Gdy będziemy chcieli to później uczynić - będzie to zmiana pasa ruchu.

Jeśli skręcając spotykamy wymalowane pasy ruchu na drodze poprzecznej bądź za skrzyżowaniem rozpoczynają się nowe pasy ruchu możemy mówić o zajmowaniu pasa ruchu.
To zajmowanie winno odbywać się zgodnie z przepisami.

Skręcając na skrzyżowaniu (lewo, prawo) przy wyznaczonych torach ruchu - podążamy swoimi torami.
W obszarach bez wyznaczonych torów ruchu - poruszamy się możliwie blisko prawej krawędzi jezdni (krawężnik, linia krawędziowa).
Można prowadzić pojazd drugim, trzecim ... pasem od krawędzi jezdni przy zajętości pasów bliższych prawej.
Nie naruszamy malowanych linii ciągłych, obszarów wyłączonych z ruchu.
Gdybyśmy te ustalenia zmieniali to zmieniamy tor ruchu = zmieniamy pas ruchu = zmieniamy położenie pojazdu względem krawędzi jezdni.

Przy braku innych pojazdów obok nas i z innych kierunków możemy zajmować pas wg zamierzonego dalszego poruszania się.
Będzie to pas prawy do dalszej jazdy w prawo lub prosto, albo pas lewy do dalszej jazdy w lewo bądź zawracania.

Ta możliwość się kończy przy obecności pojazdów obok nas, przy ruchu pojazdów na innych pasach ruchu.

Wtedy zajmując pas zastosujemy:
- zasady nieutrudniania ruchu,
- zasady wybierania bezkolizyjnych torów poruszania się,
- zasady ruchu prawostronnego (możliwie blisko prawej krawędzi jezdni),
- zasady szczególnej ostrożności,
- podejmiemy wszelkie działania dla ratowania inaczej myślących ...

Dopiero przy niemożliwym do uniknięcia kolizyjnym torze poruszania się - zastosujemy zasady pierwszeństwa przejazdu.

Stosując tą terminologię powiemy, że w obrębie skrzyżowania dróg:
- zabronione jest zatrzymywanie i postój,
- nie zmieniamy pasów ruchu,
- nie wyprzedzamy innych pojazdów (jeśli ruch jest niekierowany),
- kierunkowskaz w tym obrębie pokazuje zamiar zmiany kierunku jazdy,
- umieszczony tu znak Ustąp, Stop dotyczy najbliższej jezdni,...

II.Zasady poruszania się na skrzyżowaniach dróg:

NA SKRZYŻOWANIU OBOWIĄZUJE:

A. KIERUNKOWSKAZ - przed skrzyżowaniem kierunkowskazem pokazujemy zamiar zmiany pasa lub kierunku jazdy
a w obrębie skrzyżowania kierunkowskaz pokazuje zamiar zmiany kierunku jazdy.

B. WIEDZA O USTĘPOWANIU PIERWSZEŃSTWA - KOMU I W KTÓRYM MIEJSCU;

C. WIEDZA O MIEJSCACH PRZECIĘCIA SIĘ TORÓW RUCHU POJAZDÓW, ROWERÓW, PIESZYCH;

D. PODEJMOWANIE WSZELKICH DZIAŁAŃ DLA RATOWANIA INNYCH KIERUJĄCYCH, ROWERZYSTÓW, PIESZYCH MIMO "POSIADANEGO PIERWSZEŃSTWA";
Ten obowiązek wynika bezpośrednio z Art.3 PoRD oraz z zasady zachowania szczególnej ostrożności na skrzyżowaniu dróg.

E. PORUSZANIE SIĘ ZGODNIE Z WYZNACZONYMI PASAMI RUCHU, gdy w prawidłowej organizacji ruchu ich ilość jest zgodna;

F. ZAJMOWANIE PASÓW RUCHU STOSOWNIE DO ZAMIARU DALSZEGO PORUSZANIA SIĘ:

G. JAK NAJMNIEJ MIEJSCA I MANEWRÓW DO CELU
- cel jazdy prosto lub prawo to zajmujemy prawy pas, możliwie blisko prawej krawędzi jezdni;
- cel jazdy w lewo to lewy pas bądź bliżej osi jezdni lub możliwie blisko lewej krawędzi na jezdni jednokierunkowej;

H. NIEUTRUDNIANIE I NIEBLOKOWANIE RUCHU INNYM np.:
- skręcanie w lewo: to lewy pas drogi dwujezdniowej lub bliżej osi - przy obecności pojazdów z przeciwka jadących w prawo;
- jazda na wprost: z innego pasa niż prawy warunkowy do skrętu;
- najpierw obowiązek jazdy bezkolizyjnej - dopiero przy braku takiej możliwości stosujemy zasady ustępowania pierwszeństwa przejazdu;

I. WYKORZYSTANIE WSZYSTKICH DOSTĘPNYCH MIEJSC DO JAZDY:

- JAZDA NA WPROST - WSZYSTKIE MOŻLIWE PASY zajmując je od MAX PRAWEGO DO LEWEGO;
- SKRĘT W LEWO - ZACZYNAJĄC OD MAX PRAWY DO LEWEGO ;
- SKRĘT W PRAWO - ZACZYNAJĄC OD MAX PRAWY DO LEWEGO;
- Bezkolizyjne ZAWRACANIE - LEWY DO PRAWEGO;

- Stosując te zasady łatwiej zajmować miejsca i łatwiej w podanej kolejności opuszczać skrzyżowanie.
- Wtedy też można zwiększać przepustowość, skracać korki ...
- Przykładowo, jeśli w czasie jednej zmiany sygnalizacji jednym pasem przejedzie 10 pojazdów
- to dwoma pasami przejedzie ich 20,
a trzema pasami - 30 pojazdów (300% zwiększenie przepustowości skrzyżowania !).

Jeśli z dwóch pasów jest możliwość zajmowania trzech pasów ruchu (wadliwe rozwiązanie przy braku wyznaczonych pasów ruchu)
- ZAJMOWANIE OD PRAWEGO gdy priorytetem jest przepustowość i zgodność z przepisem o poruszaniu się możliwie blisko prawej krawędzi jezdni.
Gdy ważniejsze w danym momencie jest bezpieczeństwo lub brak jest miejsca - to prawy do max prawego a lewy do max lewego.

Zasada "od prawego do lewego" wynika wprost z przepisów:
" Art. 16.
1. Kierującego pojazdem obowiązuje ruch prawostronny.
2. Kierujący pojazdem, korzystając z drogi dwujezdniowej, jest obowiązany jechać po prawej jezdni; do jezdni tych nie wlicza się jezdni przeznaczonej do dojazdu do nieruchomości położonej przy drodze.
3. Kierujący pojazdem, korzystając z jezdni dwukierunkowej co najmniej o czterech pasach ruchu, jest
obowiązany zajmować pas ruchu znajdujący się na prawej połowie jezdni.
4. Kierujący pojazdem jest obowiązany jechać możliwie blisko prawej krawędzi jezdni . Jeżeli pasy ruchu na jezdni są wyznaczone, nie może zajmować więcej niż jednego pasa."

UWAGA : LINKI do moich stron można dodawać bezpłatnie - adres strony i więcej w tych tematach:

https://www.prawko-kwartnik.com

O nazewnictwie i zasadach zachowania się na skrzyżowaniach

O kolizjach na skrzyżowaniach

Bezpieczne skrzyżowanie

Zasady zachowania się na skrzyżowaniach

O kolizjach na rondach

Jak projektować ronda bezpieczne?

O zasadach zachowania się na rondach

O zasadach zachowania się na rondach w korku

O sygnalizacji świetlnej skrzyżowań

Wypadek na skrzyżowaniu równorzędnym - kto winny ?

UWAGA: Skróty myślowe, zestawienia, własne analizy nie są podstawą rozstrzygnięć prawnych!
Podstawą są Dzienniki Ustaw, Rozporządzenia Rady Ministrów i inne akty prawne.
Wszystkie przedstawiane na stronach aplikacje, kalkulatory, animacje są mojego pomysłu i wykonania - podlegają ochronie praw autorskich.
Można wykorzystać je tylko do użytku osobistego - w pozostałych przypadkach proszę o kontakt - patrz: oferta.
Wymagają ciągłego doskonalenia ale ...

Animacje, gry, kalkulatory wykonałem w technologii Flash (grafika wektorowa - pliki swf).
Z końcem 2020 roku zablokowano zawartość flash w większości przeglądarek.
Aktualnie (28.05.2023) polecam przeglądarkę Microsoft Edge.
EDGE odtworzy gry, kalkulatory, animacje w plikach swf, treści na stronach mogą być systemowo czytane, a wyszukiwarka BING umożliwi wyszukiwania materiału na moich stronach i w sieci Web.
Można również korzystać z przeglądarki Firefox z bezpłatnym rozszerzeniem "Flash Player 2021".
Część prac przerobiłem na inne formaty. Wszystkiego się nie da, z różnych powodów - przepraszam, jeśli czegoś nie da się uruchomić.
Trwa przebudowa stron - przepraszam za niedogodności i mimo trudności - zapraszam :)

W innych tematach: dnia 22.02.2020